نحوه رسیدگی به دادخواست فرجامی

در نحوه رسیدگی به دادخواست فرجامی پس از ارسال پرونده به دیوان عالی کشور، رئیس دیوان عالی کشور یا یکی از معاونان وی، پرونده را با رعایت نوبت، به یکی از شعبه‌های دیوان ارجاع (واگذار) می‌نماید.

• شعبه مرجوع‌الیه به نوبت رسیدگی می‌کند، مگر در مواردی که به موجب قانون یا به تشخیص رئیس دیوان عالی کشور، رسیدگی خارج از نوبت ضروری باشد.
• پس از ارجاع پرونده، نمی‌توان آن را از شعبه مرجوع‌الیه دریافت و به شعبه دیگر ارجاع داد مگر به تجویز قانون
• رسیدگی در دیوان عالی کشور بدون حضور اصحاب دعوا (خواهان و خوانده) انجام می‌شود، مگر در موردی که شعبه رسیدگی‌کننده دیوان، حضور آنان را ضروری بداند.
• شعبه رسیدگی‌کننده طبق نظر اکثریت، در تأیید یا نقض رأی (شکستن رأی) فرجام‌خواسته، تصمیم‌گیری می‌نماید.

چنانچه رأی، بر اساس قانون و دلایل موجود در پرونده باشد ضمن تأیید آن، پرونده را به دادگاه صادرکننده اعاده (منتقل) می‌نماید. در غیر این صورت مطابق مقررات اقدام خواهد شد.

اقدامات پس از نقض رأی (شکستن رأی) دادگاه

پس از نقض رأی دادگاه در دیوان عالی کشور، رسیدگی مجدد به دادگاهی که به شرح زیر تعیین می‌گردد ارجاع می‌شود و دادگاه مرجوع‌الیه مکلف به رسیدگی می‌باشد:

1. اگر رأی صادره به صورت قرار بوده و یا حکمی باشد که به علت نقص تحقیقات، نقض شده است برای رسیدگی مجدد به دادگاه صادرکننده آن ارجاع می‌شود. (در صورت نقض رأی به علت نقص تحقیقات، دیوان عالی کشور مکلف است نواقص را به صورت یکجا و مشروح ذکر نماید).
2. اگر رأی به علت عدم صلاحیت دادگاه، نقض شده باشد، به دادگاهی که دیوان عالی کشور صالح بداند ارجاع (واگذار) می‌گردد.
3. در سایر موارد نقض، پرونده به شعبه دیگر از همان حوزه دادگاه که رأی منقوض (رأی شکسته شده) را صادر نموده ارجاع می‌شود و اگر آن حوزه بیش از یک شعبه دادگاه نداشته باشد به نزدیکترین دادگاه حوزه دیگر ارجاع می‌گردد.

دیوان عالی کشور اگر رأیی را نقض نماید، پرونده را به دادگاه مورد نظر خود، جهت رسیدگی ارجاع خواهد داد.

رأی فرجامی دیوان عالی کشور نمی‌تواند مورد استفاده غیرطرفین فرجام‌خواهی قرار گیرد، مگر در مواردی که رأی مذکور قابل تجزیه و تفکیک نباشد که در این صورت نسبت به اشخاص دیگر هم که شامل رأی فرجام‌خواسته نبوده و درخواست فرجام نکرده‌اند تسری (منتقل شدن) خواهد داشت.