قرار قاطع

قرار عدم استماع (نپذیرفتن) دعوا چیست؟

قرار عدم استماع دعوا از انواع قرارهای قاطع می‌باشد. بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوا در مواردی صادر می‌شود که دعوا با توجه به قوانین و مقررات غیرقابل استماع و پذیرفتن باشد.

قرار عدم استماع دعوا در مواردی صادر می‌شود که رسیدگی به ماهیت دعوا به علت مانعی که وجود دارد قانوناً مجاز نبوده و یا بیهوده شمرده می‌شود، به طوری که اگر حتی موضوع مورد ادعای خواهان هم احراز (مشخص) شود، دادگاه نتواند آثار قانونی بر آن بار نماید.

به طور مثال، اگر دعوایی به خواسته پولی اقامه شود که خواهان، در نتیجه قمار طلبکار شده است، دادگاه قرار عدم استماع دعوا صادر می‌نماید، چون قمار باطل است و دعاوی در مورد آن مسموع و قابل پذیرش نمی‌باشد.

قرار عدم استماع دعوا به عنوان قراری که خارج‌ کننده پرونده از جریان دادرسی در دادگاه‌ها است مطرح می‌باشد.

در قرار عدم استماع دعوا (نپذیرفتن دعوا) اصولاً رسیدگی توسط دادگاه انجام نمی‌گیرد و مبنای این تصمیم‌گیری از سوی دادگاه آن است که شرطی از شرایط اساسی اقامه و برپایی دعوا وجود ندارد.

همچنین بر اساس بند ب ماده 332 قانون آیین دادرسی مدنی، قرار عدم استماع دعوا یکی از قرارهای قابل تجدیدنظر می‌باشد.

* نکته: قرار عدم استماع دعوا دارای اعتبار امر مختومه (بسته شدن) نیست، به همین دلیل پس از صدور این قرار، اقامه (برپایی) دوباره دعوا امکان‌پذیر می‌باشد.

فوت خوانده 

چنانچه در تاریخ تقدیم دادخواست خوانده فوت نموده باشد، قرار عدم استماع دعوا صادر می‌شود.

آثار قرار عدم استماع دعوا

آثار قرار عدم استماع دعوا نیز مانند قرار رد دعوا است و با آن تفاوتی ندارد. بنابراین صدور آن دو به جای دیگری لطمه‌ای به حقوق اصحاب دعوا (خواهان و خوانده) وارد نمی‌کند. مثلاً در هر دو قرار هزینه دادرسی پرداخت شده قابل استرداد (بازگرداندن) نیست.

همچنین قرار رد دعوا و قرار عدم استماع دعوا دارای اعتبار امر مختومه نیستند و اقامه دوباره دعوا پس از صادر شدن این دو قرار، امکان‌پذیر خواهد بود.