دیه گوش و لب

دیه گوش و دیه لب در قانون به شرح زیر است:

دیه گوش

• براساس ماده ۳۸۶ دیه گوش ، از بین بردن مجموع دو گوش دیه‌ی کامل دارد و از بین بردن هر کدام نصف دیه کامل است. و از بین بردن مقدارى از آن موجب دیه‌ی همان مقدار با رعایت نسبت به تمام گوش خواهد بود.


• براساس ماده ۳۸۷ از بین بردن نرمه‌ی گوش ثلث (یک سوم) دیه آن گوش را دارد و از بین بردن قسمتى از آن موجب دیه به همان نسبت خواهد بود.


• براساس ماده ۳۸۸ پاره کردن گوش ثلث دیه دارد.


• براساس ماده ۳۸۹ فلج کردن گوش دو ثلث (دو سوم) دیه و بریدن گوش فلج ثلث دیه را دارد.

تبصره: چنانچه آسیب رساندن به گوش به حس شنوایى سرایت کند و به آن آسیب رساند یا موجب سرایت به استخوان و شکستن آن شود براى هر کدام دیه جداگانه‌اى خواهد بود.

• براساس ماده ۳۹۰ گوش سالم و شنوا و گوش کر در احکام مذکور در موارد فوق یکسانند.

دیه لب

• براساس ماده ۳۹۱ دیه لب ، از بین بردن مجموع دو لب دیه کامل دارد و از بین بردن هر کدام از لب‌ها نصف دیه کامل و از بین بردن هر مقدارى از لب موجب دیه همان مقدار با رعایت نسبت به تمام لب خواهد بود.


• براساس ماده ۳۹۲ جنایتى که لب‌ها را جمع کند و در اثر آن دندان‌ها را نپوشاند موجب مقدارى است که حاکم آن را تعیین می‌کند.


• براساس ماده ۳۹۳ جنایتى که موجب سست شدن لب‌ها شود به طورى که با خنده و مانند آن از دندان‌ها کنار نرود موجب دو ثلث (دو سوم) دیه کامل است.


• براساس ماده ۳۹۴ از بین بردن لب‌هاى فلج و بى‌حس ثلث (یک سوم) دیه دارد.


• براساس ماده ۳۹۵ شکافتن یک یا دو لب به طورى که دندان‌ها نمایان شوند موجب ثلث دیه کامل است و در صورت اصلاح و خوب شدن خمس (یک پنجم) دیه کامل می‌باشد.

دیه عقل و دیه حس بویایی

دیه عقل و دیه حس بویایی به شرح زیر است:

دیه عقل

• * بر اساس ماده ۴۴۴ هر جنایتى که موجب زوال و از بین رفتن عقل شود، دیه کامل دارد و اگر موجب نقصان آن شود ارش دارد.


• * بر اساس ماده ۴۴۵ از بین بردن عقل یا کم کردن آن موجب قصاص نخواهد شد.


• * بر اساس ماده ۴۴۶ هر اه در اثر جنایتى مانند ضربه مغزى و شکستن سر یا بریدن دست، عقل زایل شود (از بین برود) براى هر کدام دیه جداگانه خواهد بود و تداخل نمى شود.


• * بر اساس ماده ۴۴۷ هرگاه در اثر جنایتى عقل زایل شود و دیه کامل از جانى دریافت شود و دوباره عقل برگردد دیه بازگردانده خواهد شد و ارش پرداخت می‌گردد.


• * بر اساس ماده ۴۴۸ مرجع تشخیص زوال عقل یا نقصان آن دو نفر کارشناس عادل مى باشد و اگر در اثر اختلاف رأى کارشناسان زوال یا نقصان عقل ثابت نشود قول جانى با سوگند مقدم و برتراست.

دیه حس بویایی

• * بر اساس ماده ۴۶۲ از بین بردن حس بویایى هر دو مجراى بینى دیه کامل دارد و در صورت از بین بردن بویایى یک مجرا نصف دیه است و قاضى در مورد اخیر قبل از صدور حکم باید به طرفین تکلیف صلح بنماید.


• * بر اساس ماده ۴۶۳ در صورت اختلاف بین جانى و مجنى علیه هرگاه با آزمایش یا با مراجعه به دو متخصص عادل از بین رفتن حس بویایى یا کم شدن آن ثابت نشود با قسامه (طبق تبصره ماده ۴۶۱) به نفع مدعى حکم مىشود.


• * بر اساس ماده ۴۶۴ هرگاه حس بویایى قبل از پرداخت دیه برگردد ارش آن پرداخت میشود واگر بعد از آن برگردد باید مصالحه نمایند و اگر مجنى علیه قبل از سپرى شدن مدت انتظار برگشت بویایى بمیرد دیه ثابت می‌شود.


• * بر اساس ماده ۴۶۵ هرگاه در اثر بریدن بینى حس بویایى از بین برود دو دیه دارد و اگر در اثر جنایت دیگر بویایى از بین رفت دیه جنایت بر دیه بویایى اضافه مى‌شود و اگر آن جنایت دیه معین نداشته باشد ارش آن بر دیه بویایی اضافه خواهد شد.

دیه زبان و دیه گردن در قانون 

دیه زبان و دیه گردن به شرح زیر است:

دیه زبان

• براساس ماده ۳۹۶ دیه زبان ، از بین بردن تمام زبان سالم یا لال کردن انسان سالم یا ضربه مغزى و مانند آن دیه کامل دارد و بریدن تمام زبان لال ثلث (یک سوم) دیه‌ی کامل خواهد بود.


• براساس ماده ۳۹۷ از بین بردن مقدارى از زبان لال موجب دیه همان مقدار با رعایت نسبت به تمام زبان خواهد بود، ولى دیه قسمتى از زبان سالم به نسبت از دست دادن قدرت اداى حروف خواهد بود.


• براساس ماده ۳۹۸ تعیین مقدار دیه جنایتى که بر زبان وارده شده و موجب از بین رفتن حروف نشود ولی باعث عیب گردد با تعیین حاکم می‌باشد.


• براساس ماده ۳۹۹ چنانچه مقدارى از زبان را کسى قطع کند که باعث از بین رفتن قدرت اداى مقدارى از حروف باشد و دیگرى مقدار دیگر را که باعث از بین رفتن مقدارى از باقى حروف گردد دیه به نسبت از بین رفتن قدرت اداى حروف می‌باشد.


• براساس ماده ۴۰۰ بریدن زبان کودک قبل از حد سخن گفتن موجب دیه‌ی کامل می‌باشد.


• براساس ماده ۴۰۱ بریدن زبان کودکى که به حد سخن گفتن رسیده ولى سخن نمى‌گوید ثلث (یک سوم) دیه دارد و اگر بعداً معلوم شود که زبان او سالم و قدرت تکلم داشته دیه کامل محسوب و بقیه از جانى گرفته خواهد شد.


• براساس ماده ۴۰۲ هرگاه جنایتى موجب لال شدن گردد و دیه‌ی کامل از جانى گرفته شود و دوباره زبان به حال اول برگردد و سالم شود دیه به او بازگردانده خواهد شد.

دیه گردن

• براساس ماده ۴۱۲ دیه گردن ، شکستن گردن به طورى که گردن کج شود دیه‌ی کامل دارد.


• براساس ماده ۴۱۳ جنایتى که موجب کج شدن گردن شود و همچنین جنایتى که مانع فرو بردن غذا گردد جریمه آن با نظر حاکم تعیین خواهد شد.


• براساس ماده ۴۱۴ هرگاه جنایتى که موجب کج شدن گردن و همچنین مانع فرو بردن غذا شود، اثر آن از بین رود دیه ندارد، فقط باید ارش پرداخت شود اگر چه بعد از برطرف شدن اثر آن با دشوارى بتواند گردن را مستقیماً نگه بدارد یا غذا را فرو ببرد.

دیه دندان

براساس ماده ۴۰۳ دیه دندان ، از بین بردن تمام دندان‌هاى بیست و هشتگانه دیه کامل دارد و به ترتیب زیر توزیع مى‌شود:

1. هر یک از دندان‌هاى جلو که عبارتند از پیش و چهارتایى و نیش که از هر کدام دو عدد در بالا دو عدد در پایین مى روید و جمعاً دوازده تا می‌باشد. پنجاه دینار و دیه مجموع آنها ششصد دینار مى‌باشد.


2. هر یک از دندان‌هاى عقب که در چهار سمت پایانى از بالا و پایین در هر کدام یک ضاحک (دندانی که موقع خدیدن پیدا شود) و سه ضرس (دندان آسیا) قرار دارد و جمعاً شانزده عدد می‌باشد، بیست و پنج دینار و دیه‌ی مجموع آنها چهار صد دینار می‌شود.

• براساس ماده ۴۰۴ دندان‌هاى اضافى به هر نام که باشد و به هر شکلی که روییده شود دیهاى ندارد و اگر در کندن آنها نقصى حاصل شود تعیین مقدار ارش آن با قاضى است و اگر هیچ گونه نقصى حاصل نشود ارش نخواهد داشت ولى به نظر قاضى تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.


• براساس ماده ۴۰۵ هرگاه دندان‌ها از بیست و هشت تا کمتر باشد به همان نسبت از دیه کامل کاهش مى‌یابد، خواه خلقتاً کمتر باشد یا در اثر عارضهاى کم شده باشد.


• براساس ماده ۴۰۶ فرقى میان دندان‌هایى که داراى رنگ‌هاى گوناگون مى‌باشد نیست و اگر دندانى در اثر جنایت سیاه شده و نیفتد دیه آن دو ثلث (دو سوم) دیه همان دندان است که سالم باشد و دیه دندانى که قبلاً سیاه نشده ثلث (یک سوم) همان دندان سالم است.


• براساس ماده۴۰۷ اشقاق (شکاف) دندان که بدون کندن و از بین بردن آن باشد تعیین جریمه مالى آن با حاکم است.


• براساس ماده ۴۰۸ شکستن آن مقدار از دندان که نمایان است با بقای ریشه دیه کامل آن دندان را دارد و اگر بعد از شکستن مقدار مزبور کسى بقیه را از ریشه بکند جریمه آن با نظر حاکم تعیین مى‌شود، خواه کسى که بقیه را از ریشه کنده همان کسى باشد که مقدار نمایان دندان را شکسته یا دیگری.


• براساس ماده ۴۰۹ کندن دندان‌هاى شیرى کودک که دیگر به جاى آن دندان نروید دیه کامل آن را دارد و اگر به جاى آن دندان بروید دیه هر دندان شیرى که کنده شده است یک شتر مى‌باشد.


• براساس ماده ۴۱۰ دندانى که کنده شود دیه‌ی کامل دارد اگر چه همان را در محلش قرار دهند و دوباره مانند سابق شود.


• براساس ماده ۴۱۱ هرگاه دندان دیگرى به جاى دندان اصلى کنده شده قرار گیرد و مانند دندان اصلى شود، کندن آن دندان دیه‌ی کامل دارد.

دیه دست و پا

براساس ماده ۴۱۸ دیه دست و پا ، از بین مجموع دو دست تا مفصل مچ دیه کامل دارد و دیه هر کدام از دست‌ها نصف دیه کامل است خواه منجى علیه (کسی که جنایتی علیه او رخ داده) داراى دو دست باشد یا یک دست و دست دیگر را خلقتاً یا در اثر حادثهاى از دست داده باشد.

• براساس ماده ۴۱۹ دیه قطع انگشتان هر دست تنها تا مچ پانصد دینار می‌باشد.


• براساس ماده ۴۲۰ جریمه مالى بریدن کف دست که خلقتاً بدون انگشت بوده و یا در اثر حادثهای بدون انگشت شده است با نظر حاکم تعیین مى‌گردد.


• براساس ماده ۴۲۱ دیه قطع دست تا آرنج پانصد دینار است، خواه داراى کف باشد و یا نباشد و همچنین دیه قطع دست تا شانه پانصد دینار است خواه آرنج داشته باشد خواه نداشته باشد.


• براساس ماده ۴۲۲ دیه دستى که داراى انگشت است اگر بیش از مفصل مچ قطع شود و یا بالاتر از آرنج قطع گردد پانصد دینار است به اضافه ارش که با در نظر گرفتن مساحت تعیین خواهد شد.


• براساس ماده ۴۲۳ کسى که از مچ یا آرنج یا شانه اش دو دست داشته باشد دیه دست اصلى پانصد دینار است و نسبت به دست زائد قاضى به هر نحو که مصلحت بداند نزاع (دعوا) را خاتمه مىدهد. تشخیص دست اصلى و زائد با نظر کارشناس خواهد بود.


• براساس ماده ۴۲۴ دیه ده انگشت دو دست و همچنین دیه ده انگشت دو پا دیه کامل خواهد بود، دیه هر انگشت عشر (یک دهم) دیه کامل است.


• براساس ماده ۴۲۵ دیه هر انگشت به عدد بندهاى آن انگشت تقسیم مى‌شود و بریدن هر بندى از انگشت‌هاى غیر شست ثلث (یک سوم) دیه انگشت سالم و در شست نصف دیه شست سالم است.


• براساس ماده ۴۲۶ دیه انگشت زائد ثلث دیه انگشت اصلى و دیه بندهاى زائد ثلث دیه بند اصلى می‌باشد.


• براساس ماده ۴۲۷ دیه فلج کردن هر انگشت دو ثلث (دو سوم) دیه انگشت سالم است و دیه قطع انگشت فلج ثلث دیه انگشت سالم خواهد بود.


• براساس ماده ۴۲۸ احکام مذبور در مواد این فصل در پا نیز جارى است.

دیه حس شنوایی

براساس ماده ۴۴۹ دیه حس شنوایی ، از بین بردن حس شنوایى مجموع دو گوش دیه کامل و از بین بردن حس شنوایى یک گوش نصف دیه کامل دارد هر چند شنوایى یکى از آن دو قوى‌تر از دیگرى باشد.

• براساس ماده ۴۵۰ هرگاه کسى فاقد حس شنوایى یکى از گوشها باشد، کر کردن گوش سالم او نصف دیه دارد.


• براساس ماده ۴۵۱ هرگاه معلوم باشد که حس شنوایى بر نمى‌گردد یا دو نفر عادل کارشناس گواهى دهند که برنمیگردد دیه مستقر میشود و اگر کارشناس امید به برگشت آن را پس از گذشت مدت معینى داشته باشد و با گذشتن آن مدت شنوایى برنگردد دیه استقرار پیدا مى‌کند.

اگر شنوایى قبل از دریافت دیه برگردد ارش ثابت مى‌شود و اگر بعد از دریافت آن برگردد دیه بازگردانده نمى‌شود و اگر مجنى علیه (کسی که جنایت علیه او رخ داده) قبل از دریافت دیه بمیرد دیه ثابت خواهد بود.

• براساس ماده ۴۵۲ هرگاه با بریدن هر دو گوش شنوایى از بین برود دو دیه کامل لازم است و هرگاه با بریدن یک گوش حس شنوایى به طور کلى از بین برود یک دیه کامل و نصف دیه لازم مى‌شود اگر با جنایت دیگرى حس شنوایى از بین برود هم دیه جنایت لازم است و هم دیه شنوایی.

تبصره: هرگاه دو نفر عادل کارشناس گواهى دهند که شنوایى از بین نرفته ولى در مجراى آن نقصى رخ داده که مانع شنوایى است همان دیه شنوایى ثابت است.

• باساس ماده ۴۵۳ هرگاه کودکى که زبان باز نکرده در اثر کر شدن نتواند سخن بگوید جانى علاوه بر دیه شنوایى به پرداخت ارش محکوم خواهد شد.


• براساس ماده ۴۵۴ هرگاه در اثر جنایتى حس شنوایى و گویایى از بین برود دو دیه کامل دارد.


• براساس ماده ۴۵۵ اگر کسى باعث پاره شدن پرده گوش دیگرى شود محکوم به پرداخت ارش خواهد شد.


• براساس ماده ۴۵۶ در صورت اختلاف جانى و مجنى علیه هرگاه با نظر کارشناس معتمد (مورد اعتماد) موضوع روشن نشود مورد از باب لوث است و مجنى علیه با قسامه (گروهی برای گرفتن چیزی قسم بخورند و آن را بگیرند) دیه را دریافت خواهد کرد.