آرای و احكام قابل فرجام‌خواهی صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر استان
آرای قابل فرجام‌خواهی صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر استان
برخی آرا و احكام هم قابل تجدیدنظرخواهی و هم قابل فرجام‌خواهی هستند. به عبارت دیگر، رسیدگی به بعضی از دعاوی از طریق عادی سه مرحله‌ای بدوی (نخستین)، تجدیدنظر و فرجام، است.
این موارد مطابق ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی عبارتند از: احكام قابل فرجام‌خواهی و قرارهای قابل فرجام‌خواهی
احکام قابل فرجام‌خواهی
احكام درمورد اصل نكاح (ازدواج) و فسخ آن، طلاق و جدایی، نسب (خویشاوندی)، حجر (کسی که به حکم قانون ازتصرف در مالش منع شده باشد، به دلیل سن کم، دیوانگی یا نداشتن عقل اقتصادی (سفیه) و وقف (بخشش)
قرارهای قابل فرجام‌خواهی
قرارهای زیر مشروط به اینكه اصل حكم در مورد آنها قابل فرجام‌خواهی باشد:
- قرار ابطال یا رد دادخواست كه از دادگاه تجدیدنظر صادر شده باشد.
- قرار سقوط دعوا یا عدم اهلیت یكی از طرفین دعوا (خواهان و خوانده)
همچنین مطابق ماده 369 قانون آیین دادرسی مدنی، برای اینکه آرای ذکرشده قابل فرجام‌خواهی باشد، نباید مشمول یکی از بندها و شرایط مندرج در این ماده باشد.
احکام غیرقابل‌فرجام
بر اساس ماده ۳۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی، احكام زیر اگرچه از مصادیق مواد 367 و 368 باشد، حسب مورد قابل رسیدگی فرجامی نخواهد بود:
- احكام مستند به اقرار (اعتراف) قاطع دعوا در دادگاه
- احكام مستند به نظریه یك یا چند نفر كارشناس كه طرفین به طور كتبی رأی آنها را قاطع دعوا قرار داده باشند.
- احكام مستند به سوگند و قسم كه قاطع دعوا باشد.
- احكامی كه طرفین حق فرجام‌خواهی خود را نسبت به آن ساقط كرده باشند.
- احكامی كه ضمن یا بعد از رسیدگی به دعاوی اصلی درمورد متفرعات (فرعیات) آن صادر می‌شود، درصورتی كه حكم درمورد اصل دعوا قابل رسیدگی فرجامی نباشد.
- احكامی كه به موجب قوانین خاص غیرقابل فرجام‌خواهی است.
- چه کسانی می‌توانند درخواست فرجام‌خواهی نمایند؟
فرجام‌خواهی از رأی و احكام صادره علاوه بر طرفین دعوا (خواهان و خوانده) یا قائم‌مقام یا نمایندگان قانونی و وکلای آنان، دادستان کل کشور نیز مى‌تواند به درخواست ذی‌نفع مدعی خلاف شرع (دین) یا قانونی بودن رأی، درخواست رسیدگی فرجامی نماید.