آرای و احکام قابل فرجام‌خواهی صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر استان
آرای قابل فرجام‌خواهی صادره از دادگاه‌های تجدیدنظر استان
برخی آرا و احکام هم قابل تجدیدنظرخواهی و هم قابل فرجام‌خواهی هستند. به عبارت دیگر، رسیدگی به بعضی از دعاوی از طریق عادی سه مرحله‌ای بدوی (نخستین)، تجدیدنظر و فرجام، است.
این موارد مطابق ماده ۳۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی عبارتند از: احکام قابل فرجام‌خواهی و قرارهای قابل فرجام‌خواهی
احکام قابل فرجام‌خواهی
احکام درمورد اصل نکاح (ازدواج) و فسخ آن، طلاق و جدایی، نسب (خویشاوندی)، حجر (کسی که به حکم قانون ازتصرف در مالش منع شده باشد، به دلیل سن کم، دیوانگی یا نداشتن عقل اقتصادی (سفیه) و وقف (بخشش)
قرارهای قابل فرجام‌خواهی
قرارهای زیر مشروط به اینکه اصل حکم در مورد آنها قابل فرجام‌خواهی باشد:
- قرار ابطال یا رد دادخواست که از دادگاه تجدیدنظر صادر شده باشد.
- قرار سقوط دعوا یا عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا (خواهان و خوانده)
همچنین مطابق ماده ۳۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی، برای اینکه آرای ذکرشده قابل فرجام‌خواهی باشد، نباید مشمول یکی از بندها و شرایط مندرج در این ماده باشد.
احکام غیرقابل‌فرجام
بر اساس ماده ۳۶۹ قانون آیین دادرسی مدنی، احکام زیر اگرچه از مصادیق مواد ۳۶۷ و ۳۶۸ باشد، حسب مورد قابل رسیدگی فرجامی نخواهد بود:
- احکام مستند به اقرار (اعتراف) قاطع دعوا در دادگاه
- احکام مستند به نظریه یک یا چند نفر کارشناس که طرفین به طور کتبی رأی آنها را قاطع دعوا قرار داده باشند.
- احکام مستند به سوگند و قسم که قاطع دعوا باشد.
- احکامی که طرفین حق فرجام‌خواهی خود را نسبت به آن ساقط کرده باشند.
- احکامی که ضمن یا بعد از رسیدگی به دعاوی اصلی درمورد متفرعات (فرعیات) آن صادر می‌شود، درصورتی که حکم درمورد اصل دعوا قابل رسیدگی فرجامی نباشد.
- احکامی که به موجب قوانین خاص غیرقابل فرجام‌خواهی است.
- چه کسانی می‌توانند درخواست فرجام‌خواهی نمایند؟
فرجام‌خواهی از رأی و احکام صادره علاوه بر طرفین دعوا (خواهان و خوانده) یا قائم‌مقام یا نمایندگان قانونی و وکلای آنان، دادستان کل کشور نیز مى‌تواند به درخواست ذی‌نفع مدعی خلاف شرع (دین) یا قانونی بودن رأی، درخواست رسیدگی فرجامی نماید.