چگونه مبایعه نامه خرید خودرو بنویسیم؟
مقاله حاضر بنا بر گفته وکلای متخصص در امور قرارداد و معاملات و مبایعه نامه خرید خودرو در موسسه حقوقی کیانداد ، همانند سایر معاملات میان افراد، در نقل و انتقال و خرید و فروش خودرو نیز ابتدا فروشنده و خریدار باید قراردادی را میان خود تنظیم و امضاء کنند.
مواردی مانند مشخصات کامل طرفین و مشخصات جامع و کامل خودروی موضوع معامله (مدل، رنگ، وسایل اضافی و موجود روی خودرو، تک سوخت یا دوگانه‌سوز بودن آن و…) تعهدات طرفین نظیر قیمت تمام شده، نحوه و مراحل پرداخت آن از سوی خریدار، زمان تحویل خودرو (به همراه بیمه شخص ثالث و کارت سوخت و ابزار آن و…) از سوی فروشنده به خریدار، توافق بر زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو، تکلیف فروشنده به پرداخت تمام بدهی های خودرو اعم از عوارض سالانه شهرداری (مخصوص سواری و وانت دو کابین) و مالیات (مخصوص همه وانت ها و سواری های کار)، زمان حضور در دفترخانه و هر آنچه که عرف، جهت منافع هر دو طرف معامله ایجاب می‌کند باید در مبایعه نامه قید و به امضای آنها برسد.
ماده 1- متبایعین یا طرفین معامله
به دو طرف یک معامله در زبان حقوقی می‌گویند متبایعین، فرقی نمی کند که مرد باشند یا زن و همچنین فرقی نمی کند که جزء اشخاص حقیقی باشند و یا حقوقی.
بخش اول- فروشنده
در قرارداد یا مبایعه نامه خودرو در ماده اول قسمتی با عنوان (متبایعین) پیش بینی شده که به دو بخش فروشنده و خریدار تقسیم می شود. تمام اطلاعات سجلی (شناسنامه ای) فروشنده و خریدار از روی اصل شناسنامه و کارت ملی باید در این قسمت وارد و تکمیل شود.
اولین اقدام اشتباه برای خریدار و یا فروشنده این است که اصل مدارک سجلی طرف مقابل را رؤیت نکند و همین کافی است که با اتهام خرید و فروش مال غیر پس از تنظیم قرارداد از سوی ذینفع مواجه شوند.
حتماً به عنوان یک خریدار، دقت کنید که فروشنده به عنوان اصیل (صاحب سند و مالک اصلی خودرو) طرف شما قرار گرفته و یا اینکه وکیل مالک است.
اگر وکیل مالک می باشند باید اصل وکالت‌نامه را رؤیت کنید و مشخصات مالک (موکل) را به دقت بررسی کنید تا با مشخصات درج شده در سند مطابقت کامل داشته باشد حتماً در قسمت فروشنده باید نام مالک اصلی درج شود و در ادامه قید شود:
(با وکالت آقای/ خانم ……. طبق وکالت‌نامه شماره ………. مورخ……….. صادره از دفترخانه اسناد رسمی شماره ……….. شهرستان…………..)
چه خریدار هستید و چه به عنوان بنگاه دار یا مسئول نمایشگاه خودرو. یک نسخه کپی برابر اصل از وکالت‌ن امه را ضمیمه مبایعه نامه کنید.
همچنین اگر فروشنده خودش علاوه بر وکالت در فروش، با مالک اصلی مبایعه نامه ای تنظیم کرده است اصل آن یا کپی برابر اصل را از او دریافت کنید.
اگر مالک اصلی خودرو یک شرکت یا مؤسسه دولتی یا خصوصی است، دقت کنید که در قسمت فروشنده باید نام آن شرکت یا مؤسسه درج شود و سپس به مشخصات مدیرعامل یا نماینده قانونی آن شرکت طبق اساسنامه و معرفی نامه صادره از آن شرکت نیز اشاره شود.
در اساسنامه شرکت حدود اختیارات مدیر عامل یا رئیس هیأت مدیره تعیین شده است و آنها نیز در صورت داشتن اختیار امضای قراردادها می توانند به سایر اشخاص وکالت یا نمایندگی جهت انجام معامله دهند و گرنه ممکن است بعد از انجام معامله و رد و بدل شدن ثمن معامله، آن شرکت مدعی شود که آن فرد هر چند کارمند شرکت است اما اختیار فروش خودرو را نداشته یا بدتر از آن نامه نمایندگی را جعل کرده است.
می بینید که معامله خودرو یک کار ساده و صرف امضای یک قرارداد خشک و خالی نیست که با پر کردن جاهای خالی فکر کنیم صاحب یک خودرو شده ایم ولی در باطن ممکن است با یک سناریوی مجرمانه مواجه شوید که منجر به بردن و خوردن سرمایه تان شود. و بدتر اینکه ممکن است پول خرید خودرو را از راه قرض و وام و یا سال ها کار و تلاش به دست آورده باشید. روش کلاهبرداری در خرید خودرو در اینجا بخوانید
بخش دوم- خریدار
همانند بخش اول که درباره فروشنده گفته شد، در اینجا نیز توصیه می شود که مشخصات سجلی کسی که به عنوان خریدار ذیل قرارداد را امضاء می کند باید با وضعیت ظاهری او تطبیق داده شود.
کسی که به عنوان خریدار قرار است ذیل مبایعه نامه را امضاء کند باید بررسی کنید که آیا آن فرد به عنوان اصیل و خریدار اصلی قرارداد را امضاء می کند یا به عنوان وکیل یا نماینده قانونی او که در این حالت حتماً باید مدارک قانونی مانند وکالت نامه، شناسنامه (برای ولی صغیر) و قیم نامه و معرفی نامه نمایندگی اخذ شود و شماره و تاریخ این اسناد در مبایعه نامه نوشته شود.
اگر شما به عنوان خریدار نمی توانید در زمان تنظیم مبایعه نامه در جلسه خرید خودرو و امضای قرارداد حاضر شوید حتماً باید دقت کنید که در وکالت نامه یا برگ نمایندگی به این موضوع به صراحت اشاره کنید که معامله باید به نام خودتان تنظیم شود تا مبادا به دلیل نا آگاهی و سهل انگاری اجازه بدهید.
مبایعه نامه به نام وکیل یا نماینده تنظیم شود آن وقت در صورت بروز اختلاف نتوانید ادعای خودتان را در مراجع قضایی و قانونی به راحتی اثبات کنید.
اگر فروشنده خودرو هستید و یا مشاور معاملات خودرو یا بنگاه دار هستید حتماً به اینکه طرفین اصیل هستند و یا وکیل و نماینده طرفین، توجه لازم را داشته باشید و در قسمت خریدار و فروشنده باید مشخصات کامل فرد اصیل نوشته شود.
اگر وکیل یا نماینده به جای او اقدام می کند مشخصات وی نیز در ادامه مشخصات اصیل نوشته شود و یک نسخه کپی برابر اصل وکالت‌نامه یا برگ نمایندگی ضمیمه مبایعه نامه شود و روی آن از طرفین معامله امضاء و اثر انگشت گرفته شود و قید شود که اصل مدارک و اسناد فوق به رؤیت و تصدیق طرفین رسیده است.
ماده 2- موضوع و مشخصات مورد معامله
مشخصات کامل و دقیق خودرویی که مورد معامله قرار می گیرد از هر جهت باید از روی کارت مشخصات خودرو و سند مالکیت در مبایعه نامه نوشته شود و دو طرف قرارداد باید مشخصات فوق را با مدارک یاد شده مطابقت دهند تا اشتباهی رخ نداده باشد.
به طور معمول مشخصاتی مانند نوع خودرو، شماره شهربانی، مدل آن، سال ساخت و رنگ خودرو و تعداد سیلندر و غیره در اکثر قراردادها ذکر می شود. اما بهتر است که تمامی مشخصات فنی دیگر در مبایعه نامه درج شوند.
یکی از مهمترین قسمت های مبایعه‌نامه خرید خودرو ماده دو قرارداد یعنی موضوع و مشخصات مورد معامله است. خریدار فقط استحقاق تحویل خودرویی را دارد که مشخصات کامل و دقیق آن در این قسمت با توافق و تراضی طرفین درج شده است.
بنابراین برای مثال اگر قصد خرید یک دستگاه خودروی تیوولی از شرکت تولید کننده آن یعنی شرکت سانگ یانگ کره جنوبی را دارید باید بدانید که اگر نوع خودرو را (سانگ یانگ) قید کنید و بعد از تنظیم مبایعه نامه در صورت عدم انجام تعهد از سوی فروشنده، نمی توانید او را با وجود پرداخت وجه، الزام به تسلیم خودروی (تیوولی) کنید!؟
چون شما به جای نوشتن نوع خودرو (تیوولی) نام شرکت تولید کننده آن (سانگ یانگ)، را قید کرده اید و با توجه به ماده 190 قانون مدنی این معامله به واسطه معین و معلوم نبودن موضوع معامله که از شرایط اساسی صحت معاملات می باشد، باطل است و شما باید با توافق فروشنده قرارداد را اصلاح کنید یا قرارداد جدید منعقد کنید و یا در صورت عدم همکاری فروشنده از طریق مراجع قانونی و با توجه به میزان طلب در دادگاه یا شواری حل اختلاف علیه او به خواسته استرداد ثمن معامله به واسطه باطل بودن قرارداد اقامه دعوا نمایید.
خودرو نیز مانند خانه و آپارتمان به صورت اشاعه و دانگی قابل معامله است. مثلاً (موضوع معامله عبارتست از انتقال سه دانگ از شش دانگ یک دستگاه اتومبیل پژو پارس LX . . . . . . .).
یکی از حالت هایی که به سبب آن مالکیت یک خودرو متعلق به چند نفر می باشد در خصوص اموال به جا مانده از متوفی است که پس از انحصار وراثت کلیه اموال او از جمله اتومبیل به صورت مشاعی و شراکتی بین ورثه تقسیم می شود یا در مورد دو یا چند شریک که اتومبیل یا خودروی سنگینی را به صورت شراکتی خریداری می کنند.
لذا در زمان تنظیم مبایعه‌نامه خرید خودرو ضرورت دارد که این موضوع نیز مورد توجه خریدار و فروشنده قرار بگیرد تا مبادا پس از امضای مبایعه نامه به واسطه عدم توجه به میزان سهم مورد معامله، با چالش و اختلاف مواجه شوند.
از مواردی که در قیمت اتومبیل تأثیرگذار است، مدل و سال تولید آن است در خودروهای لوکس و گران قیمت گاهاً تفاوت حتی یک سال باعث افزایش یا کاهش میلیونی آنها می شود پس اگر قصد خرید مدل خاصی از یک خودرو را دارید، علاوه بر مشاهده و بررسی سند مالکیت و کارت مشخصات فنی خودرو، می توانید پلاک نصب شده مربوط به مدل خودرو را در داخل موتور نیز بررسی کنید.
حتی در بازار معاملات خودرو صرف نظر از سال تولید، ماه آن نیز باعث تفاوت قیمت می شود.
از جمله موارد دیگری که در قسمت موضوع و مشخصات مورد معامله باید قید شود، عبارتست از شماره موتور و شماره شاسی و شماره انتظامی خودروی موضوع معامله است.
با توجه به برخی کلاهبرداری های انجام شده در بازار معاملات خودرو و انجام برخی اقدامات مجرمانه از جمله دست‌کاری شماره شاسی یا شماره موتور خودروها توسط سارقین و کلاهبرداران، لذا توصیه جدی می شود که به جای تنظیم خودسرانه مبایعه نامه توسط یکی از طرفین یا هر دوی آنها و خارج از دفاتر و بنگاه های رسمی معاملات خودرو، از کمک و مشاوره کارشناسان و کاردان ها فنی خودرو و یا پلیس‌های متخصص که در مراکز شماره گذاری یا مراکز رسمی معاملات خودرو مستقر هستند یاری و کمک بگیرید.
در صورت عدم دسترسی به این دسته از افراد، می توانید از اهل خبره مانند صافکار یا مکانیک خودرو نیز تا حد مناسبی مشاوره دریافت کنید تا خیالتان بابت هر گونه دست‌کاری احتمالی در شماره موتور یا شماره شاسی راحت و آسوده باشد و گرنه با صرفه جویی بی مورد و عدم پرداخت مبلغی بابت کارشناسی در این زمینه، ممکن است باعث از دست دادن سرمایه و دارایی تان توسط فروشنده کلاهبردار شود .
شاید هم شخص فروشنده اصلاً از ماجرا آگاهی نداشته باشد و خودش قبلا ًطعمه‌ی کلاهبرداری قرار گرفته و اکنون نیز بدون سوء‌نیت همان خودرو را به شما می فروشد و در صورت احراز فساد معامله، دچار یک چالش حقوقی و یا کیفری می شوید.
تمام آنچه را که در ماده دو مبایعه‌نامه خرید خودرو باید درج شود را از روی کارت شناسایی و سند مالکیت اتومبیل به دقت در قراردادتان وارد کنید و چند بار آنها را با هم مطابقت دهید و از هر گونه تعجیل بی مورد و تنظیم غیر محتاطانه امتناع کنید.
ما پیشنهاد می کنیم که در زمان انجام معامله از مشاوره و همراهی یک وکیل دادگستری نیز استفاده کنید تا به دلیل اشراف او به مسائل حقوقی قراردادها، با آسودگی خاطر زیر قرارداد را امضاء و اثر انگشت نمایید.
در هنگام تنظیم مبایعه‌نامه خرید خودرو همه آنچه را که جزء منصوبات و یا قطعات مهم خودرو است را به دقت در قرارداد قید کنید و حتی از آن عکس و فیلم هم تهیه کنید و در زمان تحویل خودرو آن موارد و آیتم ها را چک و بررسی نمایید تا در زمان بروز اختلاف و قصد طرح دعوا بتوانید به آنچه که در زمان تنظیم قرارداد نوشته اید و آنچه که در زمان تحویل موجود است استناد کرده و فروشنده را ملزم به تحویل خودرو با مشخصات مندرج در قرارداد نمایید و یا از حق فسخ مبایعه نامه بتوانید استفاده کنید.
ماده 3- ثمن معامله
هر مالی که مورد معامله و یا خرید و فروش قرار می گیرد ارزشی دارد که به وسیله پول ارزش گذاری می شود که به آن (ثمن معامله) گفته می شود.
هر خودرویی که مورد خرید و فروش قرار می گیرد یک ارزشی دارد که در هنگام تنظیم مبایعه‌نامه خرید خودرو، در ماده سه، کل ارزش و قیمت آن را باید به صورت حروفی و عددی، هم به ریال و هم به تومان قید کنید که معمولاً در عرف و بازار به آن (قیمت مقطوع) یعنی قیمت و ارزش قطعی و نهایی که مورد توافق طرفین قرار گرفته است گفته می شود.
ثمن یا قیمت خودرو ابتدائاً از سوی فروشنده پیشنهاد می شود که بعد از مذاکره و گفتگوی طرفین به قیمت توافقی می رسند که در هنگام معامله و فی‌المجلس بخشی از آن بسته به شرایط از سوی خریدار به فروشنده تسلیم می شود.
شاید در زمان تنظیم قرارداد و در جلسه معامله، خریدار وجه نقد کافی نداشته باشد و بخواهد از چک به عنوان پیش پرداخت استفاده کند که بر همین اساس در صورت موافقت فروشنده به دریافت چک، باید در قسمت ثمن معامله و در بند دوم آن قید شود که:
(همزمان با این توافق مبلغ فلان ریال در طی یک فقره چک عادی شماره ……… عهده بانک ………. شعبه ………. کد ……….. به فروشنده پرداخت گردید………….).
دلیل اهمیت این قضیه آن است که اگر خریدار چک بدهد اما در مبایعه‌نامه خرید خودرو قید شود نقداً پرداخت گردیده و سپس چک برگشت زده شود و پاس نشود، فروشنده نمی تواند از تحویل خودرو یا انجام تعهد در مقابل خریدار شانه خالی کند زیرا در قرارداد اشاره ای به تسلیم چک از سوی خریدار به فروشنده نشده است و این باعث خسارت و ورود زیان به فروشنده می شود.
اگر قرار باشد همزمان با تنظیم قرارداد، خودرو به خریدار تحویل داده شود، قطعاً تمام یا بخش زیادی از ثمن معامله باید از سوی خریدار به فروشنده تسلیم شود و باقیمانده ثمن معامله که چیزی بین 5 تا 15 درصد کل ثمن معامله است را مقرر می کنند که در روز تنظیم سند رسمی انتقال در دفترخانه اسناد رسمی رد و بدل نمایند.
اگر طرفین یکدیگر را به طور کافی نمی شناسند و از طریق آگهی در جراید یا وب سایت های اینترنتی وارد معامله شده اند، بهتر است که برعکس آنچه که در پاراگراف قبلی گفته شد عمل کنند.
یعنی فی‌المجلس 5 تا 15 درصد کل ثمن معامله از طرف خریدار به فروشنده تسلیم شود و سپس خودرو را در یک پارکینگ بی‌طرف متوقف و پارک نموده و قبض پارکینگ را از وسط دو نیم کنند و منبعد تحویل خودرو، منوط به ارائه کامل قبض باشد.
باقیمانده ثمن معامله هم در روز محضر در دفترخانه از طرف خریدار باید به صورت نقد یا در قالب چک بانکی یا چک تضمین شده پرداخت شود.
هشدار:
از دریافت چک عادی و شخصی از اشخاص غریبه و نا آشنا (و حتی‌المقدور از دوستان و آشنایان غیر موثق) خودداری کنید زیرا چک وسیله پرداخت ثمن معامله محسوب می شود و عدم پاس شدن چک و برگشت آن تأثیری در معامله ندارد مگر اینکه در هنگام تنظیم قرارداد شرط فسخ به نفع فروشنده بابت برگشت خوردن چکها پیش بینی شود.
اما از آنجایی که در اکثر قراردادها خیارات قانونی مانند خیار فسخ ساقط می شود، فروشنده نمی تواند قرارداد و معامله را فسخ کند لذا متضرر می شود.
نکته: اگر فروشنده خودرو هستید برای آنکه خیالتان از بابت پاس شدن یا نشدن چکهای تسلیمی از سوی خریدار راحت شود، بهتر است که در قرارداد این گونه شرط کنید:
(در صورت پاس نشدن و برگشت خوردن هر یک از چکها، فروشنده ظرف مدت یک ماه از تاریخ برگشت هر یک از آنها، اختیار فسخ قرارداد را دارد و ده درصد کل ثمن معامله به عنوان خسارت و وجه التزام از مبلغ پیش پرداخت رأساً توسط فروشنده ضبط می گردد و خریدار حق هر گونه اعتراضی را از خود سلب و ساقط نمود).
اگر برای استفاده از حق فسخ مدت تعیین نشود، هم شرط و هم قرارداد باطل است و این مدت نباید خیلی طولانی باشد که ماهیت قرارداد را به صورت طولانی مدت متزلزل نگه دارد.
بنابراین بهترین شیوه برای جلوگیری از بهم خوردن معامله و استحکام آن، این است که به جای چک شخصی و عادی از وجه نقد یا چک بانکی یا تضمین شده استفاده شود که وصول آنها قطعی است مگر اینکه جعلی باشد).
نکته: چنانچه خریدار هستید، اگر قرار است وجهی را در قالب چکهای معتبر می خواهید استفاده کنید بهتر است بین چک بانکی و چک تضمین شده و چک رمزدار، از چک بانکی یا تضمین شده استفاده کنید زیرا وقتی از انجام معامله مطمئن شدید می توانید پشت آن را امضاء کنید و به فروشنده تسلیم کنید و اگر معامله سر نگرفت یا بهم خورد بتوانید چک را شخصاً به بانک ارائه کرده و نقد کنید.
ولی اگر بخواهید از چک رمزدار استفاده کنید، از آنجایی که فقط توسط شخصی که نام او روی چک نوشته شده وصول و در حساب او واریز می شود، لذا در صورت بهم خوردن آن، امکان وصول آن توسط خریدار امکان‌پذیر نیست مگر اینکه فروشنده با او همکاری کند و آن را نقد کند و بعد بخواهد وجه آن را به خریدار برگرداند که ممکن است به دلیل بروز اختلاف چنین امکانی فراهم نباشد و دارنده چک رمزدار با مشکل بانکی و قضایی مواجه شود.
ماده 4- شرایط معامله
مهمترین قسمت مبایعه‌نامه خرید خودرو مربوط به شرایط معامله است. همین جا است که مثلاً شرط می‌شود که ظاهر و باطن خودرو به رؤیت خریدار رسید و حق هر گونه اعتراضی را از خود سلب نمود و یا در همین قسمت است که فروشنده شرط می کند که خودرو تا زمان انجام این معامله بدون نقص و عیب بوده و کشف هر گونه عیب و نقص بعد از امضای قرارداد برعهده خریدار است و امثال این شرط و شروط‌ها که هر کسی که یک بار خودرویی را خریده یا فروخته باشد با آنها مواجه شده است خصوصاً کسانی که پس از انجام معامله به دلیل کشف نقص و عیب اقدام به طرح دعوا یا شکایت علیه فروشنده کرده اند، می دانند که دقت و توجه به مفاد و شرایط معامله موضوع بسیار مهمی است.
هشدار:
برخی از دلالان، خودروهای تصادفی را خریداری کرده و با وصل کردن تکه‌های دو نیمه خودرو به هم و رنگ‌آمیزی و نقاشی آن و سپس با بزک نمودن آن ادعا می کنند خودرو اصلاً تصادف شدیدی نداشته است.
شما می توانید با پرداخت کمی هزینه بابت کارشناسی از ایمن بودن و سلامت واقعی خودروی مورد نظرتان اعم از بدنه و فنی آگاهی کافی پیدا کنید و در نتیجه خرید مطمئن‌تری داشته باشید.
بنابراین فریب و گول کارکرد کم کیلومتر و تمیزی ظاهری یا امکانات اضافی خودرو را نخورید. همچنین گاهی اوقات کلاهبرداران یک خودروی سالم را به شما نشان می دهند و در هنگام معامله خودروی معیوب دیگری را تحویل می دهند لذا به این موضوع در زمان بازدید اولیه خودرو دقت کنید تا در زمان تحویل همان خودرو را تحویل بگیرید.
توصیه همکاران ما در موسسه حقوقی کیانداد به شما مخاطب گرامی این است که قبل از انجام هر اقدام حقوقی از کارشناسان متخصص حقوقی ما در موسسه حقوقی کیانداد مشاوره تخصصی بگیرید.
یا از طریق تماس با ما یا صفحه پرسش و پاسخ با وکلای تهران و شهرستانها در ارتباط بوده و تماس حاصل فرمایید.
بدون دیدگاه