ارکان تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری

رکن معنوی جرم کلاهبرداری

در کلاهبرداری اگر چه صدمه و ضرر به دیگری موجبات مسئولیت مدنی را فراهم می‌آورد‌، اما لزوماً باعث ایجاد مسئولیت جزایی نمی‌گردد، بلکه باید علاوه بر ارکان مادی و قانونی عنصر روانی نیز موجود باشد برای بررسی این رکن باید سوءنیت عام و خاص مرتکب جرم محرز و مشخص گردد.

الف) سوءنیت عام: منظور از سوءنیت عام اراده خودآگاه فرد برای انجام عمل مجرمانه می‌باشد، بنابراین در کلاهبرداری بیمه‌ای، کلاهبردار باید با آگاهی به تقلبی و جعلی بودن وسایل مورد استفاده، از آنها استفاده نماید و در این استفاده قصد و عمدی داشته باشد، یعنی به صورت اجبار یا خطایی متوسل به وسایل متقلبانه نشده باشد.

یعنی کلاهبردار بیمه‌ای باید:

اولاً: به متقلبانه بودن وسایل آگاه باشد.

ثانیاً: در استفاده از آنها قصد و عمدی داشته باشد.

ب) سوءنیت خاص: اگر قانون‌گذار انگیزه مجرم را در جهت انجام اقدامات مجرمانه، یکی از شروط تحقق جرم بداند، در این حالت این انگیزه به ‌عنوان سوءنیت خاص در عنصر معنوی و در صورت تحقق آن به ‌عنوان نتیجه جرم در عنصر مادی مشخص خواهد شد.

بنابراین در کلاهبرداری بیمه‌ای باید کلاهبردار قصد و نیت دریافت خسارت از بیمه‌گر را داشته باشد اگر هدفی یا انگیزه‌ای غیر از این داشته باشد، جرم کلاهبردار تحقق نخواهد یافت. شایان ذکر است احراز و تشخیص هر دو سوءنیت در شخص مرتکب جرم، ضرورت دارد.

باید علم و آگاهی مرتکب به متقلبانه بودن وسایل همراه و همزمان با جهل و ناآگاهی مال‌باخته به این نوع اسناد باشد، یعنی دلیل قبولی اسناد متقلبانه ناآگاهی بیمه‌گر باشد نه چیز دیگر.

دلایل تنوع کلاهبرداری و تقلب در بیمه

کلاهبرداری و تقلب در صنعت بیمه بسیار متنوع است. و این تنوع به دو دلیل می‌باشد:

1- تنوع در سوء تفکرات (افکار نادرست) مجرمانه متعددی است که اموال بیمه‌گر را نشانه گرفته است.

2- تنوع خدمات بیمه‌ای است که شرکت‌های بیمه به مشتریان خود ارائه می‌دهند.